Beynəlxalq Kosmik Stansiyada (BKS) çoxlu sayda müxtəlif bakteriyalar var, onu təmiz saxlamaq üçün edilən bütün cəhdlərə baxmayaraq, çünki insanlar olan yerdə mikroblar da olacaq.

Hindistandan olan tədqiqatçılar son 24 il ərzində stansiyaya baş çəkiblər, NASA-nın Jet Propulsion Laboratoriyası ilə birlikdə bakteriyaların ştamlarını təhlil edərək onları Yerdəki eyni bakteriyalarla müqayisə ediblər. 

Müəyyən edilib ki,  onlar kosmik mikroorqanizmlərdən fərqlidir. Üstəlik, dərman təsirlərinə daha davamlıdırlar.

Bu, nə deməkdir və hansı nəticələrə səbəb ola bilər?

Canlı orqanizmlər daim inkişaf edir və ətraf mühitə uyğunlaşmağa çalışırlar. Kosmosda, bu halda, ISS-də bəşəriyyət tamamilə yeni bir mühit yaradıb-təkrar emal edilmiş hava, yüksək radiasiya və mikroqravitasiya. 

Bakteriyalar çox tez çoxaldıqlarından, yeni mühitdə onların inkişafı bir qədər fərqli bir yol izləyir, amma bunu dəqiq proqnozlaşdırmaq mümkün deyil və buna görə də çox tezliklə Yerdəki "qohumlarından" fərqlənməyə başlayırlar.

Tədqiqatçılar diqqəti BKS-də həyata uğurla uyğunlaşan “Enterobacter bugandensis” bakteriyasına yönəldiblər. Stansiyadan alınan görüntülərdən tədqiqatçılar bu bakteriyanın 13 ştamını təcrid ediblər. “E. Bugandensis” adətən insanın həzm sistemində yaşayır və bəzi hallarda, xüsusən də körpələrdə infeksiyalara səbəb ola bilər.

ISS nümunələrində tapılan “E. Bugandensis”-in antibiotiklərə qarşı daha davamlı olduğu müəyyən edilib. Bundan əlavə, onlar digər mikroorqanizmlərin, xüsusən” Staphylococcus saprophyticus” kimi müsbət bakteriyaların mövcudluğunu dəstəkləmək qabiliyyətinə malikdirlər.

Tədqiqat mutasiyaya uğramış “E. Bugandensis”-in astronavtlar üzərində mümkün təsirlərinə toxunmasa da, bu, kosmik agentliklərin gələcəkdə nəzərdən keçirməli olduğu bir məsələdir. Belə bakteriyaların mövcudluğu faktı bir sıra suallar və mümkün problemlər yaradır.

Belə ki, bəzi hökumətlər, özəl aerokosmik şirkətlər elmi və kommersiya məqsədləri, eləcə də turizm üçün istifadə olunacaq bir neçə yeni kosmik stansiya yaratmağı planlaşdırır. Nəticədə, daha çox insan yeni mikroorqanizmlərə məruz qalacaq və mövcud antibiotiklərlə müalicəsi çox çətin olacaq potensial infeksiyalara yoluxacaq. 

Belə ki, zaman keçdikcə antibiotiklərə davamlı bakteriyalar kosmosda daha çox yayılarsa, bu, astronavtların sağlamlığı üçün ciddi risklər yarada bilər və kosmosa səyahət zamanı onların sağlamlıqlarını qorumağı çətinləşdirər. Üstəlik, bu gün antibiotik müqaviməti ilə bağlı kifayət qədər ciddi problemin mövcud olduğu Yer kürəsində yeni dərmanlara davamlı bakteriyaların yayılmasının nəticələri barədə qorxulu fərziyyələr söyləmək olar.

Xəzər
“Cebhe.info”