Sakit okeanın ucqar adasının 15 keçmiş sakininin qədim DNT analizinə görə, Pasxa adası kimi də tanınan Rapa Nui heç vaxt dağıdıcı bir əhali çöküşü yaşamayıb.

Təhlil onu da göstərib ki, Cənubi Amerika materikindən təxminən 3700 kilometr aralıda yerləşən adanın sakinləri Amerika qitəsinə 1300-cü illərdə - Xristofor Kolumbun 1492-ci ildə Yeni Dünyaya enməsindən xeyli əvvəl gəliblər.

Bu gün Çilinin bir hissəsi olan Pasxa adası 800 il əvvəl Polineziya dənizçiləri tərəfindən məskunlaşıb və keçmişi xatırladan yüzlərlə monumental daş başlıqdan ibarətdir. 

Coğrafiyaşünas Jared Diamond  2005-ci ildə yazdığı “Çökülmə” kitabında Pasxa adasından məhdud resursların istismarının əhalinin fəlakətli azalmasına, ətraf mühitin dağılmasına və vətəndaş qarşıdurması nəticəsində cəmiyyətin dağılmasına necə gətirib çıxara biləcəyi barədə xəbərdarlıq nağılı kimi istifadə ediblər. Lakin bu nəzəriyyə mübahisəli olaraq qalır və digər arxeoloji tapıntılar Rapa Nuində kiçik, lakin sabit bir cəmiyyətin yaşadığını göstərir.

Yeni analiz elm adamlarının Pasxa adasının sirli keçmişinə işıq salmağa kömək edərək özünəməxsus sosial çöküş yaşayıb-yaşamadığı sualına cavab vermək üçün ilk dəfə qədim DNT-dən istifadə etdiklərini göstərir.

Rapa Nui tarixini daha da araşdırmaq üçün tədqiqatçılar son 400 il ərzində adada yaşayan 15 keçmiş sakinin genomlarını ardıcıllıqla sıraladılar. Qalıqlar Fransa Milli Təbiət Tarixi Muzeyinin bir hissəsi olan Parisdəki İnsan Muzeyində saxlanılır. 

“Nature” elmi jurnalında dərc olunan araşdırmaya görə, tədqiqatçılar populyasiyanın sayının kəskin azalması ilə uyğun gələn genetik darboğaza dair heç bir dəlil tapmayıblar. Bunun əvəzinə, təhlil göstərdi ki, adanın 1860-cı illərə qədər davamlı olaraq artan kiçik əhalisi var idi. Tədqiqatda qeyd olunur ki, bu nöqtədə Perudan olan qul tacirləri adanın əhalisinin üçdə birini zorla köçürdülər.

Xəzər
“Cebheinfo.az”