Nobel mükafatları Alfred Nobelin vəsiyyəti ilə 1901-ci ildən hər il verilən nüfuzlu mükafatlardır. 

"Cebheinfo.az" xəbər verir ki, mükafatlar fizika, kimya, tibb, ədəbiyyat, sülh və iqtisadiyyat sahələrində verilir.

Nobel Sülh Mükafatı digərlərindən fərqli olaraq Norveçdə Nobel Komitəsi tərəfindən verilir, digər mükafatlar isə İsveçdə komitələr tərəfindən verilir.

Nobel mükafatları elmə və bəşəriyyətə mühüm töhfələr vermiş şəxsləri və təşkilatları təltif etmək məqsədi daşıyır. Kimin hansı sahədə mükafatlandırılacağı hər il böyük maraqla gözlənilir.

Nobel mükafatları indiyədək beş əsas kateqoriya üzrə verilir:

*Fizika: Fizika sahəsində mühüm kəşflər və ya yeniliklər edən alimlərə verilir.

*Kimya: Kimya sahəsində mühüm işləri qiymətləndirir.

*Fiziologiya və ya tibb: İnsan sağlamlığı və biologiya sahəsində mühüm töhfələr vermiş tədqiqatçılara verilir.

*Ədəbiyyat: Ədəbiyyat sahəsində mühüm əsərlər yaradan yazıçı və ya şairlərə verilir.

*Sülh: Müharibələrin qarşısının alınması, sülhün və ya insan hüquqlarının təmin edilməsində mühüm işlər görən şəxslərə və ya təşkilatlara verilir. Bu mükafat Norveçdəki Nobel Komitəsi tərəfindən verilir.

*İqtisadiyyat: 1968-ci ildə İsveç Mərkəzi Bankı tərəfindən təsis edilən və "İqtisadiyyat üzrə Sveriges Riksbank Nobel Mükafatı" olaraq da bilinən bu mükafat iqtisadiyyat sahəsində mühüm araşdırmalara verilir.

Bu kateqoriyalar elmə, incəsənətə və sosial məsələlərə mühüm töhfələr vermiş şəxsləri tərifləmək məqsədi daşıyır. Hər il müəyyən bir tarixdə bu mükafatlar elan edilir və qazanılan mükafatlar böyük maraqla qarşılanır.

Nobel mükafatları bir neçə mühüm səbəbə görə böyük əhəmiyyət kəsb edir:

*Beynəlxalq tanınma: Nobel mükafatı dünyanın ən nüfuzlu mükafatlarından biri hesab olunur. Mükafat qalibləri beynəlxalq səviyyədə tanınır və işlərinin təsiri daha geniş auditoriyaya çatır.

*Elm və mədəni töhfələr: Mükafatlar elm, ədəbiyyat və sülh kimi sahələrdə əhəmiyyətli töhfələr vermiş şəxsləri mükafatlandırır.

Bu, cəmiyyəti ruhlandırır, yeni tədqiqat və ya bədii əsərləri stimullaşdırır.

*Sosial maarifləndirmə: Nobel Sülh Mükafatı kimi mükafatlar müharibə, ədalət və insan hüquqları haqqında məlumatlılığı artırır. Mükafat sahibləri diqqəti sosial problemlərə cəlb etməklə daha geniş təsir göstərə bilərlər.

*Tədqiqat və innovasiya təşviqi: Elm sahəsində verilən Nobel Mükafatları tədqiqatçıları yeni ideyalar istehsal etməyə və innovativ layihələr inkişaf etdirməyə ruhlandırır. Bu, elmi tərəqqiyə töhfə verir.

*Qlobal təsir: Nobel mükafatları bütün dünyada tanınır və müxtəlif mədəniyyətlər arasında körpü rolunu oynayır. Bu, beynəlxalq əməkdaşlığa təkan verir.

Bu səbəblərə görə Nobel mükafatları təkcə mükafatçılar üçün deyil, bütün bəşəriyyət üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Ləman İsmayıl
"Cebheinfo.az"