30 il davam edən qeyri-adi təcrübə sübut edib ki, insan özünü qocalıq demensiyasından qoruya bilər.

Alzheimer xəstəliyinin zehnə heç bir şəkildə təsir etmədiyi hallar var, bütün bunlar gündəlik məşqlərin nəticəsidir. Dünyanın müxtəlif ölkələrindən olan tədqiqatçılar uzun illərdir ki, demensiyanı necə yavaşlatmağı və ya bu xəstəliyə qalib gəlməyi anlamağa çalışırlar. İndiyə qədər ağıl itkisinin müalicəsi olmayıb, amma vaxtında qarşısının alınması və dəstəkləyici terapiya mümkündür.

Bununla belə, elmi təcrübələr sübut edir ki, hər bir insan özünü qocalıq demensiyasından qoruya bilir.

“Cebheinfo.az” xəbər verir ki, bunun parlaq nümunəsi Kentukki Universitetindən epidemioloq Devid Snoudonun 30 il davam edən araşdırmasıdır. Eksperimentin iştirakçıları Notr Dam Məktəbinin Bacıları ordenindən olan 678 katolik rahibə idi.

"Rahibələr ideal nəzarət qrupudur. Qadınlar eyni həyat tərzinə, oxşar vəziyyətə, pis vərdişlərə sahib deyillər. Bundan əlavə, mütəxəssislərin arxivlərə, o cümlədən iştirakçıların tərcümeyi-hallarına giriş imkanı var idi", - psixiatr araşdırmanı şərh edib.

Tədqiqat necə aparılıb?

Elm adamları ilk təcrübələr seriyasına hələ 1986-cı ildə başlayıblar. Otuz il ərzində rahibələr hər il təfəkkür sürəti, yaddaş, nitq testlərindən keçib, mütəmadi olaraq həkimlər tərəfindən müayinə olunub və psixoloqlarla söhbət ediblər.

İştirakçıların 95%-i ölümündən sonra beyin donorluğuna razılıq verib. Orqan lövhə və dolaşıqların olub-olmaması, mikroinsult əlamətlərinin olub-olmaması, qan damarlarının ümumi vəziyyəti də yoxlanılıb. Mütəxəssislər demans və beynin fəaliyyəti haqqında çoxlu faydalı məlumatlar əldə edə biliblər. Burada beş əsas məsələ var.

1. “Koqnitiv ehtiyat” fenomeni

Məlum olub ki, rahibələrin 20%-nin  beynində Alzheimer xəstəliyi səbəbindən ciddi dəyişikliklər olub. Ancaq paradoks odur ki, həyat boyu qadınlar öz xəstəliklərindən şübhələnməyiblər.

Onlarda demensiyanın heç bir əlaməti olmayıb. Alimlər deyirlər ki, bütün sirr zehni fəaliyyətdədir.

2. Pozitiv düşüncənin gücü

Bir çox rahibələr öz vəziyyətlərini təsvir etdikləri gündəliklər saxlayıblar. Tədqiqat göstərib ki, qadınların gündəliyində tez-tez “mən xoşbəxtəm” və “həyat gözəldir” kimi ifadələr varsa, 7-10 il daha çox yaşayıblar.

3. Xroniki iltihabın təhlükəsi

C-reaktiv zülalın artması qocalıqda demans riskinin artması barədə xəbərdarlıq edə bilən həyəcan siqnalıdır.

Testləri həyəcanverici olan rahibələrin müxtəlif bilişsel pozğunluqlardan əziyyət çəkmə ehtimalı daha yüksək olub.

4. Təhsil beyin üçün müdafiədir

Tədqiqatın nəticələrinə görə, ali təhsilli qadınlar beyində yaşa bağlı dəyişikliklərə daha çox müqavimət göstəriblər.

Bu, bir daha onu göstərir ki, öyrənmək, eləcə də müstəqil şəkildə yeni biliklər əldə etmək heç vaxt gec deyil.

5. İncə bacarıqlar zehni aydınlıq üçün vacibdir

Tikmə işləri (tikmə, toxuculuq) edən bacılar qocalıqda daha yaxşı koordinasiya və yaddaş saxlayıblar.

"Bu tədqiqat unikaldır, çünki çox vacib bir şeyi sübut edir: həyat tərzi beyindəki genetik riskləri və fizioloji dəyişiklikləri kompensasiya edə bilər",- deyə Aleksandr Meşçeryakov bildirib. 

100 yaşa qədər yaşayan rahibələrin həyat qaydaları

Qadınlar əsas həyat qaydalarını bölüşməklə yanaşı, daha uzun yaşamağınıza kömək edəcək məsləhətlər də veriblər. Onların bütün tövsiyələri sadədir, sirr daimi praktikadadır.

"Hər gün yeni bir şey öyrənirəm".

Bu, 104 yaşa qədər yaşayan bir rahibənin həyat qaydasıdır. Ona ölümündən sonra ağır Alzheimer diaqnozu qoyulub, lakin o, bunu hiss etməyib. Qadın 102 yaşına qədər riyaziyyatdan dərs deyib, zehnini təmiz saxlayıb.

"Yaxşılıq haqqında yaz”.

98 yaşlı Bernadette bacı başına gələn bütün yaxşı şeyləri yazdığı gündəlik saxlayırdı. Bu, beynin müsbət məqamlara diqqətini cəmləməsinə, eləcə də həyat məqsədlərini aydın başa düşməsinə imkan verib.

"Bacarmasan da rəqs et".

Lusia bacı rəqs etməyi sevirdi. 90 yaşına qədər o, sevimli hobbisi ilə məşğul olub, həmçinin daim şeirlər öyrənib.

"Kiçik olanlarla dost olun".

Rahibə Klara müxtəlif yaşlarda olan insanlardan ibarət əl işləri dərnəyi təşkil edib. Qadın 101 yaşına qədər yaşayıb, ünsiyyət qurmağı çox sevib.

"Kraliça kimi yat".

Roza bacı 98 yaşına qədər yaşayıb, onun sirri gündəlik iş rejimidir. Rahibə axşam saat 21.00-da yatıb və zəngli saat olmadan səhər saat beşdə qalxıb.

Rahibələrin həyat təcrübəsindən hansı nəticələr çıxarmaq olar? Birincisi, beynin daimi məşqə ehtiyacı var. Problemlər, krossvordlar həll edin, kitab oxuyun, şeirlər öyrənin. Yaddaşınızı daim məşq edin! İkincisi, istədiyinizi edin, pozitiv düşünməyə çalışın. Bu, xoşbəxt həyatın açarıdır. Üçüncüsü, bəyəndiyiniz bir hobbi tapın. Rəqs, yoqa, yemək klubu - əsas odur ki, bunu həqiqətən bəyənirsiniz.

Çox ünsiyyət qurmağa çalışın, yeni tanışlar tapın. Təbii ki, kifayət qədər yatın. Yuxusuzluğun öhdəsindən dərmansız gəlmək lazımdır, gündəlik iş rejimi buna kömək edəcək. Yuxu təkcə  ağılı qoruyub saxlamır, həm də bütövlükdə bədənin  vəziyyətinə təsir göstərir.

Xəzər
“Cebheinfo.az”