Aralıq dənizi pəhrizi dietoloqlar arasında sevimli ola bilər, lakin yeni araşdırmalar göstərir ki, bir Şərqi Afrika cəmiyyətinin qidalanma tərzinə riayət etmək sağlamlığın  açarı ola bilər.

“Cebheinfo.az” xəbər verir ki, “Nature Medicine” jurnalında dərc olunan, 77 kişi üzərində aparılan yeni araşdırma Tanzaniyanın şimalında, Kilimancaro dağının ətəyində yaşayan Caqqa qəbiləsinin  nəzər qida rejiminə yetirib.

Bu qida rejimi bitki və liflə zəngindir və bol taxıl, lobya və yaşıl tərəvəzləri ehtiva edir.

Kənd yerlərində yaşayan və adətən ənənəvi pəhrizlə qidalanan kişilər iki həftə ərzində kolbasa, ağ çörək və qızardılmış toyuq kimi emal olunmuş qidalar və duzla zəngin qərb tərzi pəhrizə keçiblər.

Bu arada pəhrizi daha çox qərbsayağı olan şəhər kişiləri iki həftə ərzində ya ənənəvi qidalara keçiblər, ya da bir həftə ərzində 1-3 faiz spirt olan mayalanmış banan içkisi olan mbege əlavə ediblər.

Daha sonra tədqiqatçılar kişilərin qanında iltihabın biomarkerlərini, həmçinin bağırsaq mikrobiomunda dəyişiklikləri ölçüblər.

Göründüyü kimi, ənənəvi pəhrizdən qərb pəhrizinə keçid iltihabın artmasına səbəb olub, lakin qərb pəhrizini ənənəvi qidalarla əvəz etmək və ya mbege içmək ürək-damar xəstəlikləri, tip 2 diabet və otoimmün xəstəliklər kimi problemlərlə əlaqəli olan iltihabı azaltmağa kömək edib.

Tədqiqat göstərir ki, bu dəyişikliklərin bəziləri təcrübədən bir ay sonra hələ də nəzərə çarpırdı.

Tədqiqatlar göstərir ki, Afrikanın cənub-şərqində ənənəvi pəhrizləri saxlamaq və başqa yerlərdə yaşayanlar üçün oxşar pəhrizləri qəbul etmək iltihabla əlaqəli xroniki xəstəliklər üçün risk faktorlarını azaltmağa kömək edə bilər.

Araşdırmanın baş müəllifi və Hollandiyadakı Radboud Universiteti Tibb Mərkəzinin dosenti professor Quirin de Mast “Euronews Health”-ə deyib: "İnsanların yedikləri immunitet və metabolik sistemlərə böyük təsir göstərir. Bu təsirlərin çoxunun davam etməsi təəccüblü idi."

Tədqiqatçıların fikrincə, Jagga pəhrizinin faydaları, hər hansı bir superqidada deyil, əsas qidaların bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqəsi ilə bağlıdır. O, meyvə, tərəvəz, zeytun yağı, orta miqdarda balıq və süd məhsulları vurğulayan Aralıq dənizi pəhrizinə bənzəyir:

"Yəqin ki, bu, tək bir şey deyil.Düşünürəm ki, hər şey pəhrizlə bağlıdır".

Eyni zamanda, fermentasiya prosesi banan içkisini bağırsaqlara faydalı mikroblar və kimyəvi maddələrlə zənginləşdirir. Lakin tədqiqatçılar xəbərdarlıq edirlər ki, sağlamlıq faydaları spirt tərkibinə və potensial çirklənməyə qarşı ölçülməlidir.

Mbegenin faydalarını əldə etmək istəyən insanlar üçün, ümumiyyətlə, daha çox fermentləşdirilmiş qidalar yeməyi tövsiyə edilir.

Maraqlıdır ki, tapıntılar bütün Şərqi Afrika regionunda pəhrizləri əks etdirməyə bilər. Tədqiqat göstərir ki, Tanzaniyada hər birinin öz yemək vərdişləri olan 100-dən çox qəbilə yaşayır.

Elm adamları Afrikadakı müxtəlif ənənəvi pəhrizlərin insanların sağlamlığına necə təsir etdiyinə dair daha çox araşdırma aparmağa çağırıblar. Xüsusən də beynəlxalq pəhriz qaydaları həmişə qida, mədəniyyət və genetikadakı regional fərqləri nəzərə almır.

Bu, həm də mahiyyətlidir. Sub-Sahara Afrikasında sürətli urbanizasiya pəhrizlərin dəyişməsi və fiziki fəaliyyətin azalması ilə müşayiət olunub. Region indi artan piylənmə səviyyəsi və bununla bağlı sağlamlıq problemləri ilə mübarizə aparır:

"Bu pəhrizlər və onların müxtəlifliyi yoxa çıxmazdan əvvəl daha çox diqqətə layiqdir. Düşünürəm ki, biz çox şey öyrənə bilərik".

Xəzər
“Cebheinfo.az”