İqlim böhranı onsuz da həddindən artıq isti dalğaları, quraqlıq və meşə yanğınlarını daha da gücləndirərək planetin üzərində “qara bulud” kimi yayılır.

“Cebhe.info” “PHYS.org”-a istinadən yazır ki, alimlər planetin müxtəlif bölgələrində istilik ocaqlarının daha da aktovləşəcəyi, bu iqlim hadisələrinin daha da genişlənəcəyi barədə xəbərdarlıq edirlər.

Yeni araşdırma göstərir ki, son iki onillikdə vəziyyət kəskin şəkildə dəyişib: bütün dünyada həddindən artıq meşə yanğınlarının tezliyi və intensivliyi artıq ikiqat artıb, çünki insan fəaliyyəti ən yaxşı səylərə baxmayaraq, planeti amansız şəkildə isitməyə davam edir.

Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, onlar indi ilk dəfə olaraq təkcə iqtisadi zərərə deyil, həm də bütün dünyada insanların və heyvanların ölümünə səbəb olan ən dağıdıcı yanğın növlərinin qlobal tendensiyasını izləyə biliblər.

Alimlər öz işlərində peyk məlumatlarından istifadə ediblər və 2003-2023-cü illər arasında böyük “radiasiya gücünə” malik 3000-ə yaxın meşə yanğınını araşdırıblar. Nəticələr bu dövrdə ekstremal yanğınların baş verməsinin 2,2 dəfə artdığını göstərib.

Məlumatlar həmçinin göstərir ki, hər il baş verən 20 ən pis yanğının intensivliyi də iki dəfədən çox artıb.

Avstraliyadakı Tasmaniya Universitetinin aparıcı tədqiqat müəllifi Calum Cunningham, o və həmkarlarının bir qədər artım gözlədiklərini, lakin artım sürətinin "alimləri həyəcanlandırdığını" deyib.

Tədqiqatın müəllifləri iddia edirlər ki, planetdəki iqlim dəyişikliyinin nəticələri artıq gələcək üçün deyil. Əslində, bu gün biz artıq Yer atmosferinin quruması və istiləşməsinin şahidi oluruq.

Araşdırmanın nəticələri onu da göstərir ki, 6 il davam edən ən ekstremal meşə yanğınları dövrü 2017-ci ildə başlayıb. 2023-cü il tədqiq edilən bütün dövr ərzində ən ekstremal yanğın intensivliyi ilə yadda qalıb.

Tədqiqat müəllifləri həmçinin aşkar ediblər ki, şiddətli yanğınların ən çox artdığı ərazilər coğrafi olaraq qruplaşdırılıb. Bura xüsusən Şimali Amerika, eyni zamanda Avrasiyanın və Avstraliyanın şimal hissələri daxildir.

Məsələn, ABŞ-nin qərbini əhatə edən mülayim iynəyarpaqlı meşələrdə 20 il ərzində ekstremal yanğınların sayı 11 dəfə artıb; Alyaska, Kanada və Rusiyanı əhatə edən Yerin ən şimal meşələrində - 7 dəfə. Belə intensiv və geniş yayılmış meşə yanğınlarının səbəbi iqlim dəyişikliyi ilə bağlı getdikcə daha quru şəraitdir.

Yadda saxlamaq lazımdır ki, meşələr əslində planetin “yaşıl ağciyərləri”dir və Yer atmosferindən karbonu udur – buna görə də ağacların itməsi sözün əsl mənasında böyük miqdarda CO2 buraxır və bu, daha da istiləşməyə kömək edir.

“Cunningham”-ın yazdığına görə, bu, planetdə sözdə "geri əlaqə effekti" yaradır. Nəticədə, getdikcə daha çox ərazi risk altındadır ki, bu da iqlim sistemi və planetdəki bütün canlılar üçün əlavə risklər yaradır.

Xəzər

“Cebhe.info”