Neft kəskin ucuzlaşır: Büdcəyə yenidən baxılacaq?

Rusiyanın maliyyə naziri Anton Siluanov cari büdcə qaydasında müəyyən edilmiş neftin qiymətinin 60 dollar həddinin artıq “zamanın tələblərinə” cavab vermədiyini bildirib.
"Cebheinfo.az" xəbər verir ki, Siluanov qeyd edib ki, büdcə öhdəliklərini təmin etmək üçün Milli Rifah Fondu (FNB) kifayət qədər səviyyəyə çatdırılmalıdır.
Hökumət mənbələrinin bildirdiyinə görə, hakimiyyət qiymət həddinin 50 dollara endirilməsini müzakirə edir, lakin bu istiqamətdə yekun qərar hələ qəbul edilməyib.
İqtisadi İnkişaf Nazirliyi də etiraf edir ki, qlobal neft bazarlarının qeyri-sabitliyi səbəbindən büdcə qaydasının yenilənməsinə ehtiyac var.
Mövcud qaydaya görə, Rusiyanın Ural neftinin bir barelinin qiyməti 60 dollardan yuxarı qalxarsa, xarici valyuta alınır, aşağı düşərsə, FNB ehtiyatlarından valyuta satılır.
Lakin aprel ayında həm neftin qiymətinin düşməsi, həm də rublun bahalaşması səbəbindən Maliyyə Nazirliyi 2024-cü ilin yanvarından bəri ilk dəfə FNB valyuta ehtiyatlarını satmaq məcburiyyətində qalıb.
FNB-nin likvid hissəsi mart ayında 3,4 trilyon rubla düşüb.
Ekspertlərin fikrincə, 2025-ci ildə Ural neftinin qiymətinin əsas ssenaridə 56 dollar civarında olacağı gözlənilir.
Mühafizəkar ssenaridə qiymətin 50 dollara, stress ssenarisində isə 40-45 dollara qədər enməsi gözlənilir.
Bu, büdcəyə 650-700 milyard rubl gəlir itkisi ilə nəticələnə bilər. Bu da öz növbəsində rublun zəifləməsi ilə müəyyən qədər kompensasiya edilə bilər.
Lakin bu halda büdcə kəsiri 1,5 %-ə qədər arta bilər və FNB-nin ehtiyatlarının tədricən tükənməsi riski var.
Uzunmüddətli perspektivdə neftin qiyməti həddinin aşağı salınması büdcə strukturunun daha mühafizəkar olmasına gətirib çıxara bilər. İqtisadçıların fikrincə, qiymət həddinin 50 dollara endirilməsi FNB-də əmanətlərin ortamüddətli perspektivdə yenidən artmasına imkan verə bilər.
Lakin bu dəyişiklik büdcə xərclərinə birbaşa təsir edəcək. Əgər yeni neft həddi 50 dollar müəyyən edilərsə, bu, cari xərclərin təxminən 2 trilyon rubl azaldılması demək ola bilər.
Mütəxəssislər deyirlər ki, buna bir il ərzində nail olmaq çətindir, lakin 2028-ci ilə qədər uzana biləcək konsolidasiya prosesi ilə idarə oluna bilər.
Nigar Hacılı
"Cebheinfo.az"